Afl. 55 Zorgen voor je energie

Vermoeidheid en overeten gaan vaak samen. Preventie is hier je sterkste troef. Maar waarom is het zo lastig om vermoeidheid te voorkomen?

Door onderscheid te maken tussen verschillende vormen van vermoeidheid wordt het gemakkelijker om te herkennen wat je nodig hebt om op te laden.

Ik deze aflevering bespreek ik het verschil tussen mentale, emotionele en fysieke vermoeidheid. Bewustwording van de onderliggende verschillen helpt je bij het voorkomen van overeten en maakt je leven aangenamer.

Energie is een continuüm. Op elk moment ben je energie aan het geven of ontvangen. Of dit nu binnen werktijd is of je vrije tijd. Leren sturen op deze afwisseling is van grote waarde voor je kwaliteit van leven.

Luister naar de podcast

Wat je ontdekt:

• De drie vormen van vermoeidheid zoals ik die verwerk in mijn Energiematrix
• Waarom mentale vermoeidheid veelal een onherkenbare valkuil is.
• Hoe je gedurende de dag kan opladen zonder eten.

Transcript Afl. 55

Ik heb een les voor je die gaat over energie en jouw omgang met energie. En ik deel daar in een tool die ik een aantal jaren geleden heb gemaakt voor mijn cliënten, omdat ik ontdekte dat veel overeten wat ze nog deden in relatie stond met mentale vermoeidheid. Moe zijn en overeten krijg je bijna niet uit elkaar is mijn ervaring en daarom is preventie, voorkomen dat je zo moe wordt dat je niet meer helder denken kan en dan maar gedachteloos gaat eten, een van je beste troeven. Daar zitten nog een aantal andere aspecten aan, zoals het hebben van een goed ontwerp. Maar preventie in vermoeidheid is maakt het stukken makkelijker voor je om niet te overeten. En dat betekent dat je vermoeidheid is goed onder de loep wil nemen. En ik heb daar zelf een tool voor ontwikkeld die ik de energiematrix noem en ik wil hem hier met je delen.

In het observeren van de vermoeidheid van mijn cliënten en zoals ik daar zelf jaren geleden ook tegenaan kon lopen in relatie tot overeten, viel het me op dat we onze eigen vermoeidheid vaak onvoldoende goed begrijpen. En om die reden ben ik eens gaan kijken naar vermoeidheid en heb ik me afgevraagd: hoe kan het dat we onze vermoeidheid niet goed begrijpen, niet goed kunnen herkennen en daardoor niet goed voor kunnen zijn? Wat gebeurt daar? En toen realiseerde ik mij het volgende. We kennen verschillende vormen van vermoeidheid en de ene vermoeidheid, wordt cultureel, maatschappelijk, meer erkend en herkend dan de anderen.

Wat bedoel ik daarmee? Fysieke vermoeidheid wordt heel goed herkend en erkend. Een moeder die pas bevallen is en 's nachts de baby moet voeden, die wordt gesteund door haar omgeving. Er wordt tegen haar gezegd: doe rustig aan. Laat voor je zorgen. Dit is jouw kraamtijd, een speciale tijd. Je moet herstellen. Je lichaam moet herstellen van de bevalling. Iemand die ziek is of ziek is geweest. Die bevestigen we ook: doe rustig aan. Luister goed naar je grenzen. Zorg voor jezelf. Als je slecht geslapen hebt, is er ook die zorg: oh jee, wat vervelend. Je hebt zo slecht geslapen. Nou, doe het even wat rustiger aan.

Maar er zijn nog meerdere vormen van vermoeidheid, zoals emotionele vermoeidheid.

Kijk maar naar een kind, een kind dat dat enorm hard gehuild heeft. Heel verdrietig is geweest, valt daarna in slaap. Als je heel erg geschrokken bent. Je bent je lam geschrokken noemen we dat. Dan ben je ook moe, is je lichaam daar ook moe van.

Dus er is zoiets als fysieke energie, fysieke vermoeidheid en emotionele vermoeidheid, emotionele energie. En dan is er nog een derde energie die ik zie en daar gebeurt het meeste ongezien blijven van die energie en dat is je mentale energie.

En wat is mentale energie? Dat is de energie die je gebruikt om je te concentreren. En je concentreert je langdurig als je door al je e-mails heen werkt of als je in de supermarkt aan het zoeken bent naar je boodschappen. Als je file rijdt en continu moet opletten op het optrekken en stoppen. Dat is allemaal mentale energie die je daarvoor gebruikt.

En als je deze drie naast elkaar zet: mentale energie, emotionele energie en fysieke energie. En je kijkt er van een afstandje naar, dan valt je misschien inderdaad op van: die fysieke energie, die wordt altijd wel erkend en herkend en bevestigd. Maar die mentale energie, daar praten we niet over. Sterker nog, van mentale energie wordt eigenlijk verwacht dat die er gewoon altijd wel is. Van 9 tot 5 en dan dus ook non-stop, terwijl mentale energie net zo fluctueert als je fysieke energie. En je kunt die energie spenderen, maar daarna moet die weer aangezuiverd worden. En als je er goed op gaat letten, zal je opvallen dat je daarin dat niet zo gemakkelijk kan afdwingen bij jezelf.

Ik zal een link zetten in de show notes van deze aflevering van de pomodoro techniek waarbij je met een kleine tool in de vorm van een keukenwekker je brein kan begeleiden bij het inspannen en ontspannen van je brein, energie geven, je concentreren en daarna er weer uit gaan om op te laden.

Het leren sturen op je mentale energie is hier je troef in het voorkomen van overeten. Door die drie vormen van energie, je mentale energie, je emotionele energie en je fysieke energie goed te gaan herkennen en te gaan ontdekken wat je nodig hebt om voor ze te zorgen, dat gaat jou dominant maken in je relatie met eten en heel veel overeten voorkomen.

En toen ik deze tool indertijd schreef en hiernaar aan het kijken was en tips bedacht voor de verschillende vormen van vermoeidheid, realiseerde ik me ook dat mogelijk vanuit onze cultuur bij, die kantoortijd dat concentreren van 9 tot 5 eigenlijk klakkeloos hebben overgenomen wat we in de industriële revolutie weer klakkeloos hebben overgenomen van het agrarische leven.

De boer werd actief nog voordat de zon opkwam en werkte dan tot het einde van de dag, maar die was fysiek buiten bezig. En hoe het lichaam energie kan spenderen en hoe het afwisselt tussen rust en energie opdoen en energieafgifte, dat kun je niet één op één vertalen naar hoe het brein functioneert. Het brein is, dacht ik, het orgaan wat de meeste energie verbruikt van het hele lichaam, je kan niet beslissen dat het brein zich gewoon van 9 tot 5 moet kunnen concentreren minus die ene pauze tussen 12 en 1, waarin er dan ineens weer behoefte zou zijn aan energie voor het lichaam. Brandstof voor het lichaam.

Terwijl als je naar het lichaam gaat luisteren is daar vaak helemaal geen sprake van honger op dat moment.

Maar omdat de boer het ooit zo deed, zijn wij het zo gaan doen op kantoor. Maar eigenlijk laat die energiematrix daar iets anders zien. Jouw geestelijke vermoeidheid vraagt niet om een boterham, maar vraagt om je niet meer hoeven concentreren. Je geest lekker wat laten dwalen, naar buiten kijken, staren naar de natuur. En even geen mentale inspanning meer verrichten.

En hiernaar gaan kijken en je hier bewust van worden maakt een groot verschil in overeten.

Ook je lichaam, wat je lichaam nodig heeft om opgedane prikkels en de emoties die je hebt gehad gedurende de dag om die weer los te laten en af te laten vloeien, dat varieert ook. Dat kent ook zijn eigen behoeften. En de ene keer zal je merken dat je lichaam behoefte heeft aan lekker energie verplaatsen, dus kracht zetten. Energie van je afstootte. Die prikkels uit je lichaam helpen. Dat kan lekker door te sporten, door te rennen, door iets schoon te maken, door je terras te vegen, de herfstbladeren eraf te vegen.

Maar het kan ook zo zijn dat je lichaam juist complete rust nodig heeft en door je ogen lekker af te sluiten van daglicht of kunstlicht kan er een complete verschuiving in energie plaatsvinden en ik haal die twee altijd door elkaar het sympathische of het parasympatische zenuwstelsel. Maar het ene zenuwstelsel is er om te kunnen vechten en vluchten en het andere zenuwstelsel wordt geactiveerd in rust en herstel.

En op het moment dat je die rust en herstel opzoekt en je ogen even helemaal afsluit van licht, daglicht of kunstlicht, vindt die verschuiving in dat energiestelsel plaats. En dat kun je ook zelf opzoeken. En dit gaan verkennen: hoe gaat het nu emotioneel met mij? Heb ik een grote emotie gevoeld? Wat heeft dat met mijn lichaam gedaan? En wat heb ik nu nodig om daarvan te herstellen? Of het voelen van je fysieke energie: ik heb hard gesport. Ik heb slecht geslapen. Of ik merk dat ik wat verzwakt ben? Wat heeft mijn lichaam nu nodig om te herstellen? Of die mentale energie: ik heb me heel, heel diep geconcentreerd. Nu moet mijn brein er weer uit en het heeft nu rust nodig. En wat verstrooiing nodig. Niet in de zin van scrollen op mijn telefoon, want dan moet het weer heel veel prikkels verwerken ook al lijkt het een lekkere passieve vorm van entertainment waarbij ik afleiding ervaar. Het is voor mijn brein geen rust, geen echte rust. Echte rust is helemaal terugschakelen naar het hier en nu. Complete mindfulness. Zijn met dat wat er nu alleen om mij heen in deze ruimte is of in de natuur is. En terugschakelen naar het niveau, de energie van de natuur om mij heen en maar alleen maar verbinden met die waarneming.

Dat is complete rust voor je brein.

Dit betekent dat je bepaalde concepten, als je hiermee aan de slag gaat, ga je bepaalde structuren loslaten. Neem het rationele concept van werktijd en vrije tijd. Of tijd voor het gezin, als je gezin hebt, en tijd voor jezelf. Dit zijn rationele structuren, mentale ideeën, terwijl in werkelijkheid is energie een continuüm. En je bent altijd maar twee dingen aan het doen: of je bent energie aan het geven, of je bent energie aan het ontvangen. En zoals het idee van een ontbijt of een brunch ook een mentaal idee is waar jij blij van wordt en denkt: in 't weekend brunch ik lekker.

Je lichaam heeft helemaal geen boodschap aan dit mentale idee. Het heeft of behoefte aan brandstof of niet. Meer smaken zijn er niet.

En zo is het ook met je energie. Je bent energie aan het opladen of energie aan het geven. En door te herkennen: hé, wat zijn mijn mentale structuren? Mijn ideeën over vrije tijd en werktijd. Tijd voor mezelf en tijd voor anderen. En wat is de realiteit? Wat is er nu gaande voor mij, op het mentale niveau, op het fysieke niveau, op het emotionele niveau? En heb ik nu veel energie gespendeerd en moet ik weer opladen? Of heb ik nog wat te geven?

En zodra je dit pad opgaat en op deze manier gaat kijken naar energie, kan er heel veel voor je veranderen.

Je gaat veel meer samenwerken met je lichaam, met je dierlijke zelf wat of geladen is, veel prikkels in zich draagt en die prikkels weer kwijt wil. Of met je hoofd, wat mentaal vermoeid is van de concentratie en nu rust van je vraagt. Uitschakelen. Terugschakelen. Terugschakelen naar het hier en nu waarin je brein even geen prikkels meer geeft, zoals dat scrollen op je telefoon. Zo fijn en het is zo'n mooie ontwikkeling om te kunnen onthechting van die mentale ideeën over werktijd en vrije tijd, maar meer fluïde op dat continuüm te gaan zitten van: moet ik nu energie ontvangen of kan ik nu nog energie geven? En door daarop aan te sluiten, daar veel beter op te leren sturen, ga je ook ontdekken dat de pauzes die je nodig hebt veel korter kunnen duren dan je misschien denkt. Maar doordat je ze zo goed weet in te vullen met complete rust, merk je dat je daarna veel meer te geven hebt. Het is alsof je steeds beter leert, als je hiermee gaat werken, om jezelf in een oplader te kunnen steken. Je brein, je lichaam, je emoties.

En hoe beter je daarmee leert samenwerken, hoe minder je overeet, hoe minder vaak je nog ineens gedachteloos voor het keukenkastje staat, helemaal overprikkelt en niet meer in staat om heldere beslissingen te nemen die jouw dromen en verlangens ondersteunen.

En dit is heel waardevol werk. Niet alleen omdat je ervan afvalt, maar ook omdat je merkt dat je leven veel prettiger gaat voelen. Omdat je veel meer aansluit bij wat je nodig hebt in plaats van vanuit je hoofd besluit: ik werk door tot.…en dan mag ik iets voor mezelf gaan doen. Of dit weekend ga ik iets voor mezelf doen. Dat is leuk bedacht, maar mogelijk heb je nu behoefte aan rust. Mogelijk heeft je brein nu behoefte aan afschakelen, opladen. En dat tandje erbij en dat doorzetten.

Ik heb heel veel werk. Maar voor mij zijn door de week en het weekend veel meer fluïde geworden, omdat ik meer aansluit bij: wanneer heb ik ruimte om in te spannen en wanneer is het tijd om terug te schakelen? En omdat ik dat veel korter, meer 1 op 1 toepas heb ik niet hele dagen nodig, per se in het weekend, na vijf dagen inspanning van 9 tot 5 om dat aan te zuiveren en op te vullen en die energie waar ik behoefte aan heb. Dat ziet er veel korter uit, veel korter op elkaar, de inspanning en de ontspanning. En daardoor hoef ik niet te wachten op dat weekend om dan bij te komen. Dat bijkomen gebeurt gedurende de dag al in kleine, korte pauzes waarin ik helemaal weet terug te schakelen en terug weet te schakelen naar iets wat ik vaak een vakantiegevoel noem.

En met vakantiegevoel bedoel ik dat je de loomheid en de ontspanning voelt alsof je al twee weken onder een olijfboom zit, tussen de krekeltjes en bij de ondergaande zon. Dat heerlijke, lome, kalme gevoel, dat kun je heel gemakkelijk in jezelf leren oproepen, zonder dat je daarvoor onder die olijfboom hoeft te zitten.

Dat kan ook achter je bureau, terwijl je een beetje schuin zo naar buiten kijkt. En kijkt naar de natuur. Door jezelf daar volledig toestemming voor te geven en het op te zoeken in jezelf en niet te denken dat je dan verzaakt. Dat het niet oké is dat je door moet werken. Ga dit verkennen. Ik noem het de Energiematrix. Zet het eens voor jezelf op papier. Mentale energie, fysieke energie, emotionele energie en breng eens voor jezelf in kaart hoe vaak je overeet in relatie tot een mentale energietekort of een fysiek energietekort of een emotioneel energietekort. En wat kan je jezelf geven om daar ontwikkeling in te brengen. En dan vooral aan de preventieve kant. Er gaat een wereld voor je open. Ik ben er volgende week en ik wens je een prachtige dag. Tot dan. Bye.