Afl. 114 Afvallen zonder weegschaal

Heb je een haat/liefde verhouding met je weegschaal? Dan is deze les voor jou. Gespannen in de gaten houden hoe het met je gewicht gaat haalt niet het beste in je naar boven. 

Zolang je geen controle hebt over je gewicht, voelt op de weegschaal stappen als trekken aan de handel van een jackpot: je weet niet wat er komt. Valt het mee, krijg je een kleine dopamine hit, valt het tegen is dat aanleiding voor gepieker en zelfkritiek. 

Ik bespreek het kompas waarmee je het gebruik van je weegschaal overbodig maakt en niet langer afhankelijk bent van weegmomenten om te kunnen sturen op het resultaat waar je naar verlangt.

Wat je ontdekt:

• Waarom je niet buiten je weegschaal kan.
• Wat je nodig hebt om te kunnen sturen op het resultaat waar je naar verlangt.
• Hoe je afvalt zonder weegschaal.

Transcript Afl. 114

 Je luistert naar haar Etenslessen, de podcast met Marjena Moll en dit is aflevering 114. Je luistert naar Etenslessen, de podcast over afvallen zonder dieet en het creëren van een geweldige relatie met eten, maar naam is Marjena Moll. Ik ben je coach en ik introduceer je graag in mijn Etenslessen, waardoor je ontdekt hoe je afvalt zonder dieet en een fantastische relatie met eten creëert. Laten we beginnen. 

Hoe zou het voor je zijn als je jouw weegschaal alleen nog maar nodig hebt voor het wegen van je koffer voordat je op vakantie gaat? Om te wegen of je geen over bagage hebt voordat je gaat inchecken en dan moet bijbetalen omdat je koffer te zwaar is. 

Stel dat dan toch het enige is waar jouw weegschaal voor nodig hebt omdat je zo slank bent als je wilt en dat niet hoeft bij te houden. Daar gaat deze les over en ik geef je deze les omdat ik een bericht kreeg van één van mijn leerlingen uit Etenslessen en ze vertelde me dat ze echt nooit had durven dromen dat ze in mijn programma echt los zou komen van haar weegschaal. En dat is wel gebeurd. En daar was ze zo ontzettend blij mee. 

En ik weet precies waar ze het over heeft, want ik kan me nog goed herinneren hoe ik dertig jaar geleden denk ik inmiddels zelf echt zo'n problematische relatie had met mijn gewicht. En als je niet weet hoe je in een strijd met eten bent beland en geen idee hebt hoe je daar ook weer definitief uitkomt, dan is elke dag opnieuw alleen maar een herhaling van zetten van proberen om niet te overeten, op wilskracht. Op wilskracht een protocol te volgen, een plan en daar met wisselend succes gehoor aan te geven en dat weten vol te houden. En als dat is hoe je relatie met eten eruitziet, dan ga je inderdaad steeds op de weegschaal zien om te zien hoe het er voorstaat. En dan heb je stress als je ziet dat je bent aangekomen, want je hebt geen idee hoe je dat moet zien te stoppen, behalve dan er nog meer wilskracht tegenaan gooien. En als je ziet dat je bent afgevallen ben je wel even blij, maar daarna kun je niks anders doen dan het een soort van afkloppen. Want je hebt ook geen idee hoe lang het je gaat lukken om dat afvallen door te kunnen zetten, om dat succes te kunnen behouden. En deze kwetsbaarheid, deze onzekerheid maakt dat je voortdurend op die weegschaal wil gaan staan. En als je eenmaal in een obsessie bent beland met eten, dan zie je jezelf soms twee keer per dag op die weegschaal staan. Of op de weegschaal staan om daarna kleding uit te trekken en dan nog een keer op te gaan staan of naar de wc te gaan en dan nog een keer op te gaan staan. Wat natuurlijk irrationeel gedrag is. En dat kun je ook zien van een afstand, je kijkt naar jezelf én je denkt: waar ben ik mee bezig? En toch kan je het niet laten. 

En het idee van niet meer op de weegschaal staan voelt dan heel bedreigend, want je hebt al zo weinig controle. Je hebt al zo weinig houvast. En dus is het niet bijhouden hoe het ervoor staat, wat er aan het gebeuren is met eten en je gewicht, een bedreigend idee. 

Dit kan gelukkige helemaal anders. Dit kan helemaal anders. Je kan helemaal vrij komen van die weegschaal omdat je m gewoon niet nodig hebt om zo slank te kunnen zijn als je wilt. Zolang je maar de bouwstenen hebt waarmee je een fijne relatie met eten creëert. Want je hebt veel behoefte aan een alternatief. Dat turen naar die weegschaal doe je omdat je geen andere houvast hebt. Als je die houvast wel hebt, heb je de weegschaal niet meer nodig. Dus laten we daarnaar kijken met elkaar. En om duidelijk te maken wat ik hiermee bedoel herhaal ik eerst voor je hoe je nou in een strijd met eet belandt en hoe je daar ook weer uitkomt. Het is de filosofie van Etenslessen die ik je in een notendop laat zien.

Dit is mijn analyse. Een strijd met eten is als het ware een perfecte storm die ontstaat door drie elementen die in elkaars verlengde liggen. Een perfecte storm die ontstaat door drie elementen die in elkaars verlengde liggen. 

In de eerste plaats heb je een brein, wat gevoeliger reageert op het eten van snelle suikers. Niet iedereen reageert in dezelfde mate op snelle suikers. Waar de één een koekje kan eten en na een paar happen de interesse erin verliezen, heeft de ander een brein wat bij het proeven van dat koekje zegt: oh ja, kom maar door. Zo lust ik er nog wel vijf. Geef mij die rol maar. 

Dat is niet omdat je een veelvraat bent en een gebrek aan discipline hebt of te weinig wilskracht of geen mores hebt. Het is een neurologische, biochemische reactie en het is hoe je bedraadt bent. Het is hoe je gebakken bent. Als je niet weet hoe je je brein hierin begeleidt, als dit is hoe je bedraadt bent, wordt het gemakkelijk een probleem. In het verlengde namelijk van de gevoeligheid voor die snelle suikers, kom ik bij het tweede element uit. En dat is dat je vroeg of laat ontdekt dat je die snelle suikers heel gemakkelijk kan gebruiken om afleiding te vinden van jezelf. Mmm. Het is als het ware een knop die je kan indrukken als je je geïrriteerd voelt, gefrustreerd voelt, overprikkelt voelt, afgewezen, onzeker, ongeliefd. Niet gewaardeerd. Boos, verward. Al die emoties die als ongemakkelijk ervaart, die kun je met het eten van snelle suikers even instant naar de achtergrond laten verdwijnen. En heb je die knop eenmaal ontdekt, dan wordt het gemakkelijk een gewoonte voor je. Dus element 1: je bent gevoelig voor snelle suikers. Element 2: je begint onbedoeld je emotionele leven te vermengen met eten. Eten en je emoties raken met elkaar vermengd. Je gebruikt eten om te vergeten en eten om te belonen. En dat belonen helpt je om je instant lekkerder te kunnen voelen dan je deed.

Het derde element ligt in het verlengde van die eerste twee. Als je maar vaak genoeg eet om je emoties te begeleiden, dan kom je aan. Want je eet niet omdat je lichaam om brandstof vraagt, maar om andere redenen. En dat aankomen, dat is het derde element, probeer je te compenseren op wilskracht met behulp van een dieet, met behulp van restrictie. Dus je zegt tegen jezelf: dit is wat ik mag eten, wanneer ik het mag eten en hoeveel ik ervan mag eten. En dat op wilskracht jezelf restrictief met eten om laten gaan is iets wat een deel van je brein niet begrijpt. Het kan het concept van een dieet niet begrijpen. En zodra het een spanning waarneemt van willen eten, maar het niet mogen, komt dit deel van je brein in opstand. Het raakt gefrustreerd en het probeert jou te beschermen door je juist te manipuleren om te eten en te laten verlangen naar eten. En hierdoor ontstaat bij elkaar een perfecte storen die je herkent als een strijd met eten. En elke dag is opnieuw een herhaling van zetten waarbij je probeert om je aan een plant te houden, om normaal te eten, om van bepaalde dingen af te blijven. En het lukt je in meerdere of mindere mate op wilskracht en je houdt op de weegschaal voortdurend bij hoe het je afgaat.

En dat voelt gespannen. Het voelt vervelend, het kost je aandacht, het kost je energie. Het is als een stoorzender in je leven en als een extra steen in je rugzak van verantwoordelijkheden, van iets wat je er ook nog bij voor elkaar moet zien te krijgen. Wat je steeds maar niet blijvend lukt. Succes op deze manier, in die perfecte storm is altijd maar tijdelijk en kost je veel energie. En zodra je niet uitgerust bent, de dingen even niet gaan zoals je wilt. Je tegenslag ervaart en niet sprankelt, ben je dit helemaal zat en laat je het los. En wat er dan gebeurt is dat je impulsief, al naar gelang je brein impulsief om snelle suikers vraagt eet je wat er zoal voorbijkomt en kom je weer opnieuw verder aan en sta je op de weegschaal om te zien wat de schade daarvan is.

Dit is in een notendop wat veel mensen herkennen als hun strijd met eten en waarvan ze zeggen: ik vind het vervelend en pijnlijk om geen controle te hebben over mijn gewicht en ik vind het vervelend en pijnlijk en soms maakt het me zelfs wanhopig om voortdurend zoveel tijd en aandacht kwijt te zijn aan dat eten en het proberen te managen van het eten en het in goede banen leiden van het eten, zonder dat ik er nou eens achter kom hoe ik dit oplos. Ik word er oud mee, jaar in jaar uit gaat voorbij, met deze strijd en ik wil dit uit mijn leven hebben. Ik wil het uit mijn hoofd hebben. Ik verlang naar rust en stabiliteit en ontzorging hierin.

En dat betekent dat je drie vaardigheden nodig hebt.

De eerste is een leren hoe je jouw brein begeleidt in het hebben van die gevoeligheid. Dat verlangen wat zou gemakkelijk aangezet wordt als het om snelle suikers gaat. Dat is een vaardigheid.

Het tweede wat je nodig hebt is de vaardigheid om emoties en eten opnieuw uit elkaar te halen en je emoties niet meer te managen via eten. Eten om te ontspannen. Eten om te vergeten. Eten om te belonen.

En het derde wat je nodig hebt, is de vaardigheid om jezelf te kunnen helpen gewicht te verliezen zonder daarbij je brein signalen van schaarste en restrictie te geven.

Als je deze drie vaardigheden beheerst, word je zo slank als je wilt en verdwijnt eten als probleem uit je leven. Dit zijn ze, de drie vaardigheden.

In Etenslessen heb ik die vaardigheden ondergebracht in een aantal bouwstenen. Dus dit is, wat ik je net heb uitgelegd, die perfect storm en de vaardigheden waarmee je uit die storm komt. Dat is de filosofie. De bouwstenen waarmee je die vaardigheden leert en implementeert en een fantastische relatie met eten creëert waarbij je zo slank kan worden als je wilt. Dat is het proces. En daarmee heb je dus dat alternatief voor die weegschaal in handen. Je hebt een andere vorm van houvast die duurzaam is.

Die weegschaal is een soort van kijken hoe erg het stormt buiten. Het is de barometer? Hoe erg is het? Gaat het de goede kant op of gaat het de foute kant op? Maar je hebt geen regie. Heb je die bouwstenen, dan creëer je iets voor jezelf wat verankerd, wat je uit kristalliseert, en wat dan zijn plek heeft gevonden. Klaar. Je bent zo slank als je wilt met een fijne relatie met eten. En de tools waarmee die bouwstenen in elkaar steken, die leer ik je, die pas je toe. Dus dat is allemaal het proces.

Om een voorbeeld te noemen. Een van de bouwstenen die ik inzet in dat creëren van die fijne relatie met eten is het volgen van jouw hongerbalans. Binnen diëtetiek word je verteld wat je mag eten, wanneer en hoeveel en je past de regels van het dieet restrictief toe. Dus je zegt tegen jezelf: dit is wat ik mag eten. Dit is hoeveel ik er van mag eten en wanneer ik het mag eten. En als ik me daar niet aan houdt, dan heb ik het verpest. Binnen de hongerbalans ga je terug naar de relatie die je met eten had, zoals je die als klein kind had. Je at toen alleen als je honger voelde in je lichaam. Een holle maag, een krampend gevoel. Ik wil nu eten. Dan ging je eten en zodra je voelde dat je verzadigd raakte, verloor je je interesse in het eten. En als er dan nog wat eten op je bordje lag liet je dat liggen. Je zat dus niet als kind in je hoofd. Je dacht niet bij jezelf als je vriendjes kwamen vragen of je buiten een hut kwam bouwen, dacht je niet bij jezelf: nou, ik zou wel eens honger kunnen krijgen halverwege die hut. Ik ga eerst even wat eten. Dat zeiden je ouders misschien. Eet eerst even wat. Maar voor jou was dat geen agendapunt. Je ging gewoon lekker spelen, want je had geen honger. En als je halverwege die hut inderdaad honger kreeg, dan zei je: ik ga nu wat eten. 

Kortom, jouw lichaam kreeg van jou automatisch van nature de leiding. Je at als je honger had en je stopte als je verzadigd was. Je keek niet op de klok. Je ging niet eten omdat anderen aten. Eten was iets van jouw lichaam. Jouw lichaam had de leiding. Nu, als je je lichaam opnieuw op deze manier de leiding probeert te geven en je doet het vanuit dieetmentaliteit, dan zeg je tegen jezelf: ik mag pas eten als ik honger heb en ik moet stoppen als ik verzadigd ben en als ik mij daar niet aan heb gehouden heb ik het verpest. Bam! Als je op die manier probeert die hongerbalans toe te passen, is het gewoon opnieuw een dieet. Een dieet wat je toepast op wilskracht en zonder de omliggende bouwstenen ben je dan gewoon helemaal terug bij af en wordt het opnieuw een gevecht en vind je er geen voldoening in.

Om deze bouwsteen goed op zijn plek te krijgen, wil je die hongerbalans ontwikkelen vanuit interesse en verlangen om samen te werken met je lichaam. Dat is iets anders dan het idee 'dit is wat ik moet doen om af te vallen.' En zo kan je zien dat deze bouwsteen prachtig voor je kan werken als je weet hoe je die tot ontwikkeling brengt. En de bouwstenen die er om me heen zitten, laten het helemaal voor je op z'n plaats vallen.

Dus met de hongerbalans maak je de switch van uit je hoofd van uit eten op de klok. Eten omdat het van je dieet moet of mag, terug naar je lichaam. En in het ontwikkelen van die samenwerking met je lichaam en je lichaam de leiding geven, ontdek je dat je jouw hongerprikkel uitstekend kan laten samenvallen met de tijdstippen van de dag die voor jou daarin wenselijk zijn. Als je graag 's avonds met je gezin of huisgenoten aan tafel wilt kunnen en genieten van een warme gekookte maaltijd, dan kun je er uitstekend voor zorgen dat je rond dat tijdstip ook daadwerkelijk honger hebt. En dat is een vaardigheid en die leer ik je. Deze bouwsteen, het hebben van die hongerbalans, het vertrouwen op de signalen van je lichaam, je lichaam de leiding geven als het om eten geeft, wordt één van de stabiele, fijne bouwstenen in het grotere geheel dat jou uit die perfecte storm begeleidt en zorgt dat je die fijne, kalme, stabiele, betrouwbare relatie met eten kan creëren waarin je ontspanning voelt en niet in je hoofd hoeft te zitten.

Een andere mooie bouwsteen is het hebben van een goed ontwerp. Een brein hebben wat gevoelig reageert op snelle suikers, betekent dat je al aan kan gaan bij het zien van die snelle suikers, het ruiken ervan. Het aangeboden krijgen ervan of alleen al het idee dat je het wilt eten om aan jezelf te bewijzen dat je niet op dieet bent.

Een ingewikkelde kronkel, maar iemand die veel op dieet is geweest weet precies waar ik het nu over heb. Ik eet het, want anders heb ik het gevoel dat ik op dieet ben, hoor ik mijn klanten dan zeggen. En ik weet waar ze over praten. 

Een goed ontwerp is er om jou te helpen differentiëren wanneer dat genotzuchtig deel van je brein in een impuls een verlangen in je oproept en wat jouw ware verlangen is. Als je niet weet hoe je deze bouwsteen toepast, als je niet weet hoe je dat goeie ontwerp creëert, is het opnieuw een dieetregel. En dan verzin je voor jezelf een setje regels waarvan je zegt: dit is hoe ik moet eten. Dit is wat ik wil en je past het opnieuw alleen maar op wilskracht toe. Wat iets anders is dan vanuit verlangen.

Heel goed begrijpen waarom je wel degelijk alles mag, maar dat niet meer wil.

Dit is een vaardigheid waar een aantal oefeningen en tools aan vastzitten die ik hier in mijn programma geef, zodat deze bouwsteen ook helemaal z'n plek kan vinden. Dus het hebben van een goed ontwerp. Wat jou helpt om dat genotzuchtig deel in je brein te begeleiden, maakt dat je op den duur steeds minder vaak last hebt van dat reflexmatige verlangen van dat deel van het brein. Dat deel van je brein wordt steeds zwakker. Het speelt niet zo snel meer op. Je gaat niet zo gemakkelijk meer aan bij zien, het ruiken of aangeboden krijgen van dat soort eten op momenten die buiten jouw ontwerp vallen. En dat geeft rust. Het maakt het veel gemakkelijker voor je om niet overeten en je valt ervan af. Net als van die hongerbalans.

En alleen al met deze twee bouwstenen laat ik je zien dat dat afvallen dus helemaal zonder dieet gebeurt. En dat je een kompas hebt met die bouwstenen om op te sturen. Het maakt je dus compleet onafhankelijk van de weegschaal. Je hoeft niet meer bang te zijn voor je eigen verlangens. Je hoeft niet meer af te kloppen op dagen dat het goed gaat en je hoeft niet krampachtig te zoeken naar houvast, als je zou overeten. Want die bouwstenen helpen je om het fundament te creëren van jouw fijne relatie met eten en afvallen zonder dieet. En liggen ze eenmaal op hun plek hoef je niets anders te doen dan dat wat goed voelt en voor je klopt en bij je past. Want die bouwstenen in mijn programma's zijn allemaal maatwerk. Jij verzamelt in mijn programma jouw best practices. Je weet op een gegeven moment heel erg goed welke tools voor je werken, in welke volgorde ze voor je werken. Welke voor jou essentieel zijn. En op den duur is dat uitgekristalliseerd.

En waarschijnlijk blijft je ontwerp wel in ontwikkeling, omdat ik zie dat met het ouder worden en met de seizoenen, al naar gelang het zomer is of winter is, kouder is buiten of niet. Al naar gelang jouw eigen activiteit, ben je in periodes heel actief met je lichaam of zit je meer achter een bureau achter je computer, dan zal je merken dat je ontwerp zich daarop aanpast en je hongerbalans zich daarop aanpast. En als je ouder wordt, verandert dit ook weer. Ook in de overgang verandert dat weer. En daar waar jij die best practices voor jezelf hebt verzameld, beweeg je daarop mee. Weet je precies hoe je jouw ontwerp daarop aanpast. En dat maakt dat die perfecte storm niet meer ontstaat en je slank oud kan worden zonder strijd met eten.

Ik hoop dat dit voor je land en dat je dus ziet dat je niet hoeft te kiezen tussen of krampachtig op wilskracht proberen je gewicht onder controle te krijgen of niets, verloren zijn, het maar laten gebeuren en denken: dit kan ik dus blijkbaar niet. Nee, je hebt gewoon die bouwstenen nog nooit gekregen. Je weet nog niet hoe je uit die perfecte storm komt, hoe je jouw brein begeleidt met die genotzucht waar je last van hebt. Hoe je je gevoelens, je emoties en eten weer uit elkaar haalt. En hoe je afvalt zonder je brein signalen van restrictie te geven. En ik heb ze allemaal voor je in dat proces. In die bouwstenen. 

En als je nou voelt. Ik wil ook een weegschaal waar ik alleen nog maar mijnkoffer op zet, dan nodig ik je uit om deel te nemen aan Etenslessen. Jouw best practices te komen halen. Helemaal op maat en de relatie met eten van je dromen te creëren, waar je oud mee kan worden. Zo slank als je wilt. Ik ben er volgende week weer. Tot dan.